Ka Fanu,
Misualin an sawm che chuan, zawm suh
“Hawh teh, nawm chen tumin i fawr teh ang,
A vang engmah awm lovin damlai par i chen dun ang
Tichuan, kumtluang runlum nuthai atan ka pawm nang che”
Ti-a an sawm che chuan zui suh
I par mawina a thliah hun-ah
Ani, i par zu thlum a dawt zawh hnu-ah chuan
Puan ang hnawlin lunglai a hersan che’nga
Lam ang let tura i koh a, tanpui i dil laiin -
“Zal tura min thlem lai khan
In runsang kai min tiam kha,” ti-a i ngen pawhin
“Thlemsam run sang kaipui ai chuan,
Thliah loh tleitir thaleng dang buan ang pawm nang e,
Tiin a chhang ang che.
Chutih hunah chuan inchhirin ban a pel ang a,
Luaithli nulin ruam tin fang mah la
A sawt tawh lo - "A tlai lu ta,"
Tiin lu an thin khum ang che.
I Thianghlimna leh Zahawmna chu engtika hman tur nge ni??
I Pasal khum laizawlah ngei le…
Friday, August 28, 2009
Friday, August 21, 2009
Prison-break
Prison-break hi hmuhnawm ka ti khawp a, nikum khan ka hre ve chauh nghe nghe a, a han tawp takah chuan season khatna atangin ka en nawn leh vel a, vawi hnih ngawt a Episode pum hi ka en chhuak, tunlai chu Aizawl local channel-ah mizotawngin an let a, an chhuah thin an ti, tunah an la chhuah em ka hre lo.
Alex Mahone hi tha ka han ti tlat pek a, ka tan thei khawp a, nizan phei chu amah ngei hian min rawn tlawh. (ka mangah ka hmu a!!!!) kan inah a lo leng a, a film kha ka mangphan pah deuh a niang chu mi-in an lo um a, ka lo thukru vel a, a va han buaithlak tak.
Tang tlanchhuak thian ho, Agent fing tak mai Alex Mahone-an an hnu a han chhui vel chu kawng engkimah hian a tlan khalh a ni hrim mai a, chutah a hnu chhuitu ngei buaina danga a inhnamhnawih lai tak mai leh a ni ngei pawh wanted a han ni chho a, SONA hmuna mi sual man tumtu leh a Man tumate an han tang ho leh thap mai kha chu a lungchhiatthlak ngawt mai.
Ziaktu ropui leh lar Shakespeare chuan kan hringnun hi Lemchanna dawhsan mai a ni tiin a lo sawi tawh a, he thu hi dik ti vak lo pawhin kan pawmpui vekin ka ring. Kan nun pum mai hi lemchan mai a ni a, kan chanpual a zawh huna thi mai tur, tawp mai tur vek kan lo ni, he khawvelah hian engmah kan luhpui lo a, kan chhuahpui dawn hek lo. He film-ah vek hian T Bag chuan “Mitin mai hi mahni nihna-in a phuar beh, saltang mai kan ni e..”a ti a, a dik hian ka hre khawp.
Kan hringnun lemchanna-ah hian saltang vek mai kan ni a, he sal tanna atang hian mahni-a inla chhuak thei pawh kan awm lo. Sual saltanna atanga min chhan chhuak thei chu kan Lal Isua chauh hi a lo ni e. Lincoln Burrows khan “Michael, min chhanchhuah hi tum tum suh, ka rawn chhuak dawn chuang lo, he tanina thih hi ka duh zawk e” tiin tan lo khawh fun mai se chuan thi leh thau pawlha chhanchhuah tumtu Michalea tan chuan a huatthlala ngawt ang chu.
Engmah ti thei hlei lo, sual sal tanna atanga chhanchhuaktu awm reng a, Isua hi ka ring duh lo, chhanchhuah ka ngai lo, ti hian ka tling ve tawk ani te hi kan lo tih khum mai thin hlawm a ni a, Isua tan chuan a na duh ngawt ang....
Alex Mahone hi tha ka han ti tlat pek a, ka tan thei khawp a, nizan phei chu amah ngei hian min rawn tlawh. (ka mangah ka hmu a!!!!) kan inah a lo leng a, a film kha ka mangphan pah deuh a niang chu mi-in an lo um a, ka lo thukru vel a, a va han buaithlak tak.
Tang tlanchhuak thian ho, Agent fing tak mai Alex Mahone-an an hnu a han chhui vel chu kawng engkimah hian a tlan khalh a ni hrim mai a, chutah a hnu chhuitu ngei buaina danga a inhnamhnawih lai tak mai leh a ni ngei pawh wanted a han ni chho a, SONA hmuna mi sual man tumtu leh a Man tumate an han tang ho leh thap mai kha chu a lungchhiatthlak ngawt mai.
Ziaktu ropui leh lar Shakespeare chuan kan hringnun hi Lemchanna dawhsan mai a ni tiin a lo sawi tawh a, he thu hi dik ti vak lo pawhin kan pawmpui vekin ka ring. Kan nun pum mai hi lemchan mai a ni a, kan chanpual a zawh huna thi mai tur, tawp mai tur vek kan lo ni, he khawvelah hian engmah kan luhpui lo a, kan chhuahpui dawn hek lo. He film-ah vek hian T Bag chuan “Mitin mai hi mahni nihna-in a phuar beh, saltang mai kan ni e..”a ti a, a dik hian ka hre khawp.
Kan hringnun lemchanna-ah hian saltang vek mai kan ni a, he sal tanna atang hian mahni-a inla chhuak thei pawh kan awm lo. Sual saltanna atanga min chhan chhuak thei chu kan Lal Isua chauh hi a lo ni e. Lincoln Burrows khan “Michael, min chhanchhuah hi tum tum suh, ka rawn chhuak dawn chuang lo, he tanina thih hi ka duh zawk e” tiin tan lo khawh fun mai se chuan thi leh thau pawlha chhanchhuah tumtu Michalea tan chuan a huatthlala ngawt ang chu.
Engmah ti thei hlei lo, sual sal tanna atanga chhanchhuaktu awm reng a, Isua hi ka ring duh lo, chhanchhuah ka ngai lo, ti hian ka tling ve tawk ani te hi kan lo tih khum mai thin hlawm a ni a, Isua tan chuan a na duh ngawt ang....
Friday, August 14, 2009
Zalenna Ni ropui
India mi, India rama piang leh seilian, a lei thatna eia nung thin ni si hian Indian History hi ka hre lo em em mai a, ka zak zawk thin. School kal laiin History hi engtik laimaha ka tui ngai lohna subject a ni mauh mai a, chuvang chuan High School kal thlengin History and Civics kan zir thin kha ka tih chhiat ber subject a ni tluan parh.
Tun hnu-ah inzir lehna hun a awm tawh lo a, Indian History chu ka hre tlem ta ngang mai, hnathawhna ten a lo zir lo nen. Indopui II-na leh Zoram buai te ka hriat pawlh mai mai a, thil pakhatah ka ngai thin.
Tunah, mi ramah ka han awm a, mahni ram chanchin hriat chian a tulzia te ka hre chiang deuh deuh a, Mizoram chanchin mai nilo, India ram chanchin sawi a ngai ta fo mai hi a mangthlak chang a awm thin.
India-ina British awpna atanga chhuak tura a beih nasat zia te chu zir thin mah ila a chip a chiarin ka lo sawi thei lo tawp mai, kan zir thin British East India Company, battle of Buxar, Dalhousie policy Doctrine of Lapse, Quit India Movement etc tihte chu ka hre thawi thiak thuak. Nasa taka an beih hnu-ah 15th August 1947 zanlai-ah India chu Independent Nation a ni ve ta tih chu ka hriat chin a ni mai e. He Zalenna ropui tak sual chhuak tura Mahatma Gandhi te Nehru te beihna chu sawi ve ting tang ila kan ti bawrhbang zo ang tih a hlauhawm avangin a hre zawkte kutah ka dah mai ang.
He Zalenna hi keini Zoram, India chhak kila awm te pawhin kan lawm ve kum tin a, a phuk a phak hre lo hi Zofate zingah kan tam viau mai thei ani tihte ka ngaihtuah mai mai a. Chutih laiin Power leh Water supply tak ngial pawh hnianghnar lo ram hi mahni awmhmun-ah, a kaw tawpah thau khawhin kan tang a, engmah intodelh hlei lo hi kan inla milian a, Chawngchilhi raitu Rulpui ang mai khan, “Min pawt min pawt mah ula, ka meiin kawl a chhun..” te kan lo ti thum ve dut dut lo maw le..?
Pi Lalsangzuali Sailo hla phuah hi ka rilru-ah a rawn awm a, hei hian kumin Independence Day chu ka han lawm ve nghe nghe teh ang, hla tha tak a ni e.
Tun hnu-ah inzir lehna hun a awm tawh lo a, Indian History chu ka hre tlem ta ngang mai, hnathawhna ten a lo zir lo nen. Indopui II-na leh Zoram buai te ka hriat pawlh mai mai a, thil pakhatah ka ngai thin.
Tunah, mi ramah ka han awm a, mahni ram chanchin hriat chian a tulzia te ka hre chiang deuh deuh a, Mizoram chanchin mai nilo, India ram chanchin sawi a ngai ta fo mai hi a mangthlak chang a awm thin.
India-ina British awpna atanga chhuak tura a beih nasat zia te chu zir thin mah ila a chip a chiarin ka lo sawi thei lo tawp mai, kan zir thin British East India Company, battle of Buxar, Dalhousie policy Doctrine of Lapse, Quit India Movement etc tihte chu ka hre thawi thiak thuak. Nasa taka an beih hnu-ah 15th August 1947 zanlai-ah India chu Independent Nation a ni ve ta tih chu ka hriat chin a ni mai e. He Zalenna ropui tak sual chhuak tura Mahatma Gandhi te Nehru te beihna chu sawi ve ting tang ila kan ti bawrhbang zo ang tih a hlauhawm avangin a hre zawkte kutah ka dah mai ang.
He Zalenna hi keini Zoram, India chhak kila awm te pawhin kan lawm ve kum tin a, a phuk a phak hre lo hi Zofate zingah kan tam viau mai thei ani tihte ka ngaihtuah mai mai a. Chutih laiin Power leh Water supply tak ngial pawh hnianghnar lo ram hi mahni awmhmun-ah, a kaw tawpah thau khawhin kan tang a, engmah intodelh hlei lo hi kan inla milian a, Chawngchilhi raitu Rulpui ang mai khan, “Min pawt min pawt mah ula, ka meiin kawl a chhun..” te kan lo ti thum ve dut dut lo maw le..?
Pi Lalsangzuali Sailo hla phuah hi ka rilru-ah a rawn awm a, hei hian kumin Independence Day chu ka han lawm ve nghe nghe teh ang, hla tha tak a ni e.
Vanhnuai khuavela thang mawi chuang
India ram zau hnam chitin lenna
Lungrual tein leng zel ila
Chi inthliar leh inchemharnate
Hnutiang chhawnin I pen zel ang
Tuanna mual zawng a dang
A then phaizawl mite
Thenkhat tlangram thlifim kara kan len lai hian
Biahzai ze hrang leh sa hrang bia
Zeize hrang kimtlang pawh dang mah i
Pumkhatin pheilai I khai ang aw
Pu Nehru biahthu ngai teh u
Huan zau pangpar chi hrang kan ni e
Huan pakhata to leh par za
A lei thatna eia nung thin chu
Mawiten kan par vul zel dawn e
Chhak thlang chhim leh hmara lengte
Lungrualten puanzar pakhat hnuaiah
Lainat tanpui thinlung pu-in
Rindan leh chet zia dang mah sela
Hmangaih remna Lal ber rawh se.
Friday, August 7, 2009
Ka chhui phak lo!!!
Mim ang pianga khawvel eng ka hmuh ve na kha a lo rei ta viau mai, mite angin kum 20 ka nih khan fa lo nei ta ila, ka fa pawh kum 10 lai chu a ni tawh ang. Khai... kum ka sawi leh ta.
Chutia him dam taka piang ve ta chu thing delh loh, lung delh loh ka lo seilian ve zel a, nu leh pa-te hnathawh avangin hmun hrang hrangah kan awm kual nasa khawp a, thian bulbal leh thian nghet pawh nei thei lo-in Zawhte no nei ang maiin kan insuan reng a, ka khawvel chu ka hmang kual khawp mai. Ka pianna chu Zobawk (Lunglei bul) a ni a, hmun hrang hrangah ka mur a ni deuh ber mai. He ka murna hmun hrang hrangah hian mihring dang ang bawkin mi chi hrang hrang ka hmu-in ka tawng ve bawk.
Tichuan, kum engemaw chen chu Khawvel-ah chuan ka ping pei kual vel a, a changin ka lawm a, a changin ka lungngai thin.
B.Com kan zir laiin Business Mathematics-ah theory in Computer hi tlem azawng kan zir a, ka thiam lo nasa mai, khata kan zir a ka la hriat reng awm chhun chu Arithmetic Logic Unit (ALU) tih leh Central Processing Unit (CPU) tih hi a ni a, a bak chu kan zirlai kha ka tangkaipui tak pawh ka hre lo. Khatih lai khan practical phei chu kan khawih miah lo.
Engemaw chen hnu-ah hnathawhna avangin Computer ka hnimhnai ve tan a, tunlai angin Computer zirna a la tam lo, tin zirna hun pawh kan nei lem lo, hnathawhna ah khan kan pu-in tlem azawng a hman dan kha min hrilh a, zo tawng a thiam lo em em zui, Mouse te kha ka vuan de de a, min han zirtir ve chuan mouse kha nghet deuhin hum rawh, a pawi lo, te a ti, hum dan tawk thiam a har ngei mai. Zawite-a ka tawlh de de amaw ka tih pawh-in a cursor kha a tawlh zut zut zel mai si, a chang-in khawiah nge a awm ka hmu mai lo thin, mouse hman mawlh mai kha a har thin ngei mai, chutih rualin short cut key ka la hre der bawk si lo. Account lama thawk kan ni bawk a, Exel ka zir hmasa ber a, ka buai thei hle. A chang lahin hriat loh laiin scroll bar lo hmet palh, hla tawkah a lo in scroll, ka hnathawh lai zawng zawng bo ta emaw tiin ka buai thin, Pu-te ko chul zel, an han scroll let leh a, buaithlak thei mep mep, tun hnu-a hetianga buai ka hmuh hian ka in hrechhuak thin. Buaina kha a ho thei teh e, a ho tih lah kan hre der si lo.
He khawl ropui tak hi mite chuan Computer World tiin an lo vuah dim diam tawh a, he Khawvel thar hmang hian thil ropui tak tak an ti a, hna ropui tak tak an thawk a, khawvel pawh tichhe thei khawp hiala hlauhawm nia sawi Nuclear Bomb te Atom bomb siam nante an lo hmang a, a va lo ropui tak em. Kei pawhin ka Khawvel Pahnihna ka ti ve mai.
Chutiang chuan mahni-in ka han arkhawthimdai chho ve nawk nawk a, risk lah ka risk hnem. Tun thleng hian zirna tak tak chu ka la nei ta chuang lo a, a tha lo ang reng khawp mai, nitin hriat belh tur a awm zel a, han luhchilh laklawh chuan a lo nuam khawp mai he khawvel hi. A ropui a, thil engkim mai ti thei hialin an sawi thin reng bawk a. Engkim mai hi a awm a, kut zungtangin hmehna tereuhte kan hmet a, khawvel dang dangah kan pakai zung zung mai chu a ni si a. He ka Khawvel Pahnihna ka hmelhriat tirh hi chuan a tangkaina tur angin ka la hmang thiam tak tak lo hle, tunah erawh kan hna tinreng thawh nan kan hmang ta mai chu a ni si a.
1998/9 vel bawr chho khan an han sawi hlauhawm khawp a, Khawvel a tawp dawn, Computer pawhin kum 2000 bak a hmu tawh lo an han ti chu awmhmunah kan lo thaw ve kawih kawih a, 2000 kum te kha nghahhlelh vang ni hauh lo khan tlumtea thlir takin kan thlir a nih kha, khawvel a tawp mai ring kha an tam em alawm.
Thenkhat lahin Computer ngei chu Sakawlh ang hialin an lo chhuah bawk. Nimahsela, a hriaten an han hrilhfiah a, computer-a date te chu an programme tha ang a, a awm leh mai dawn a ni an ti a, khawvel pawh chu tawp ta hlei lo, a kal ngaiin a kal buk buk reng a, a chhunga cheng te hian kan tlinlo a, nitin kan invui liam reng zawk chu a ni si a. Sakawlh tih pawh hi Ramsa hlauhawm, ki deuh ber bur, meng sen rem rum hmuh-a hmuh kan tum lai hian keimahni theuhah hian he sakawlh hi a awm zawk a ni lo maw, nitin hian he sakawlh kan chhunga awm hian min bei reng thin zawk a ni lo’m ni?
Chutiang chuan kum 2000 hnu lam te chu Computer chuan a lo la hmu thei nasa mai, a siamtute siam ang ang kha computer hmuh dan chu a ni mai a, a Khawl-a ai mah chuan a siamtu leh thununtu chu he mihring thluak tho hi a lo ni zawk si. Chu mihring ngei chu Pathianin duh taka a siamte kan la ni leh nghal, heng zawng zawng siamtu Pathian chu eng ang fakau-a ropui nge ni ang tih hi chhut chhuah rual a lo ni lo e…
Chutia him dam taka piang ve ta chu thing delh loh, lung delh loh ka lo seilian ve zel a, nu leh pa-te hnathawh avangin hmun hrang hrangah kan awm kual nasa khawp a, thian bulbal leh thian nghet pawh nei thei lo-in Zawhte no nei ang maiin kan insuan reng a, ka khawvel chu ka hmang kual khawp mai. Ka pianna chu Zobawk (Lunglei bul) a ni a, hmun hrang hrangah ka mur a ni deuh ber mai. He ka murna hmun hrang hrangah hian mihring dang ang bawkin mi chi hrang hrang ka hmu-in ka tawng ve bawk.
Tichuan, kum engemaw chen chu Khawvel-ah chuan ka ping pei kual vel a, a changin ka lawm a, a changin ka lungngai thin.
B.Com kan zir laiin Business Mathematics-ah theory in Computer hi tlem azawng kan zir a, ka thiam lo nasa mai, khata kan zir a ka la hriat reng awm chhun chu Arithmetic Logic Unit (ALU) tih leh Central Processing Unit (CPU) tih hi a ni a, a bak chu kan zirlai kha ka tangkaipui tak pawh ka hre lo. Khatih lai khan practical phei chu kan khawih miah lo.
Engemaw chen hnu-ah hnathawhna avangin Computer ka hnimhnai ve tan a, tunlai angin Computer zirna a la tam lo, tin zirna hun pawh kan nei lem lo, hnathawhna ah khan kan pu-in tlem azawng a hman dan kha min hrilh a, zo tawng a thiam lo em em zui, Mouse te kha ka vuan de de a, min han zirtir ve chuan mouse kha nghet deuhin hum rawh, a pawi lo, te a ti, hum dan tawk thiam a har ngei mai. Zawite-a ka tawlh de de amaw ka tih pawh-in a cursor kha a tawlh zut zut zel mai si, a chang-in khawiah nge a awm ka hmu mai lo thin, mouse hman mawlh mai kha a har thin ngei mai, chutih rualin short cut key ka la hre der bawk si lo. Account lama thawk kan ni bawk a, Exel ka zir hmasa ber a, ka buai thei hle. A chang lahin hriat loh laiin scroll bar lo hmet palh, hla tawkah a lo in scroll, ka hnathawh lai zawng zawng bo ta emaw tiin ka buai thin, Pu-te ko chul zel, an han scroll let leh a, buaithlak thei mep mep, tun hnu-a hetianga buai ka hmuh hian ka in hrechhuak thin. Buaina kha a ho thei teh e, a ho tih lah kan hre der si lo.
He khawl ropui tak hi mite chuan Computer World tiin an lo vuah dim diam tawh a, he Khawvel thar hmang hian thil ropui tak tak an ti a, hna ropui tak tak an thawk a, khawvel pawh tichhe thei khawp hiala hlauhawm nia sawi Nuclear Bomb te Atom bomb siam nante an lo hmang a, a va lo ropui tak em. Kei pawhin ka Khawvel Pahnihna ka ti ve mai.
Chutiang chuan mahni-in ka han arkhawthimdai chho ve nawk nawk a, risk lah ka risk hnem. Tun thleng hian zirna tak tak chu ka la nei ta chuang lo a, a tha lo ang reng khawp mai, nitin hriat belh tur a awm zel a, han luhchilh laklawh chuan a lo nuam khawp mai he khawvel hi. A ropui a, thil engkim mai ti thei hialin an sawi thin reng bawk a. Engkim mai hi a awm a, kut zungtangin hmehna tereuhte kan hmet a, khawvel dang dangah kan pakai zung zung mai chu a ni si a. He ka Khawvel Pahnihna ka hmelhriat tirh hi chuan a tangkaina tur angin ka la hmang thiam tak tak lo hle, tunah erawh kan hna tinreng thawh nan kan hmang ta mai chu a ni si a.
1998/9 vel bawr chho khan an han sawi hlauhawm khawp a, Khawvel a tawp dawn, Computer pawhin kum 2000 bak a hmu tawh lo an han ti chu awmhmunah kan lo thaw ve kawih kawih a, 2000 kum te kha nghahhlelh vang ni hauh lo khan tlumtea thlir takin kan thlir a nih kha, khawvel a tawp mai ring kha an tam em alawm.
Thenkhat lahin Computer ngei chu Sakawlh ang hialin an lo chhuah bawk. Nimahsela, a hriaten an han hrilhfiah a, computer-a date te chu an programme tha ang a, a awm leh mai dawn a ni an ti a, khawvel pawh chu tawp ta hlei lo, a kal ngaiin a kal buk buk reng a, a chhunga cheng te hian kan tlinlo a, nitin kan invui liam reng zawk chu a ni si a. Sakawlh tih pawh hi Ramsa hlauhawm, ki deuh ber bur, meng sen rem rum hmuh-a hmuh kan tum lai hian keimahni theuhah hian he sakawlh hi a awm zawk a ni lo maw, nitin hian he sakawlh kan chhunga awm hian min bei reng thin zawk a ni lo’m ni?
Chutiang chuan kum 2000 hnu lam te chu Computer chuan a lo la hmu thei nasa mai, a siamtute siam ang ang kha computer hmuh dan chu a ni mai a, a Khawl-a ai mah chuan a siamtu leh thununtu chu he mihring thluak tho hi a lo ni zawk si. Chu mihring ngei chu Pathianin duh taka a siamte kan la ni leh nghal, heng zawng zawng siamtu Pathian chu eng ang fakau-a ropui nge ni ang tih hi chhut chhuah rual a lo ni lo e…
I thiltih makte hi ka ngaihtuah chang hian
Hriatna famkim neitu thil tih a ni
Mihring finna chuan a hre zo dawn lo
A rilzia ka chhui phak lo.
Hriatna famkim neitu thil tih a ni
Mihring finna chuan a hre zo dawn lo
A rilzia ka chhui phak lo.
Subscribe to:
Posts (Atom)