Chhan loh aiah...!!!

Khaw pakhat Sundle School exam pawh kha an thiam lo lutuk a, ka-a chhang an ni bawk si.. "Tu nge Israel Lal hmasa ber?" tih zawhna kha Pitar pakhat khan "Chhan loh aiah Petera ti mai ang.." a ti, Pitar pakhat thung kha chuan a lo hre khawp mai a, "Saula.." a ti, a zawttupa chuan "Dik lutuk, mark 10." a ti hman tawh a, Pitarte chuan inti hre tak mai khan, "Paula an ti bawk" a'n tih leh zauh pek a, a mark hmuh sa a paih then phah.

Tunlai chu kei pawh hi Zawlnei da lam ang mai ka ni, ka khawro ru riau a, thu ziah ka tum ve lah hi a turh tlat zel a, blog pawh ka update hlei thei lo, chutih rualin rial rei ka hreh ve khanglang si. Naktukah ka update ang ka ti kar tluan a, Pachhe kumtiam ang maiin ka zu zi leh thin. Mi blog erawh ka tlawh peih dun dun fu, ka leng kual a, mi thuziak tha tak tak ka chhiar, an van ziak tha-in ziah tur an va hre tak em, hengte chu kei pawhin lo ngaihtuah chhuah awm te ka inti.

Tunlai taka ka dinhmun chu kan Zoram politics dinhmun nente hian ka in tehkhin deuh reuh. Sawrkar thar apiangin mipui hnenah engemaw an tiam a, an lal hun chhung a rei tawk lo nge an thu tiam an ti hlawhtling hman lo thin, tun sawrkar pawh hian eng eng emaw chu an tiam leh ngei mai a, ti hlawhtling tak maw..???? Laiking pawnpui tah tur ang mai hi a ni leh ang tihte ka ngaihtuah. Mahse Politics dinhmun nen em chuan kan in ang leh si lo a nih hi, tu hnenah mah engmah ka tiam ve hleinem mawle..!!!

A.. duh tawk phawt teh ang, tun tum chu Chhan loh aiah...

Chhimbâl...

Chhimbâl mawi zia hi chu kan hre theuh awm e, eng vanga Hmarbâl ti lo-a Chhimbâl kan han tih tlat na chhan hi ni ang tih erawh kan ngaihtuah ngai awm lo e, kei pawh ka ngaihtuah ngai lo, a chhan pawh ka hre lo a, tun tumah hian kan chhui dawn na hek lo....

Ruah a sur buan buan a, kar khat tawp maite khua a han cheng a, khawlai a diak pur mai. Naktuk chuan khua a tha tawh em ang chu kan ti tlai tin a, kut hnathawka eizawngte tan phei chuan a chang chuan a huatthlala thei hle ang. School naupangte tan lah school kal ti nuamlo rawih a lo ni bawk. Khawlai len a nuam lo a, hnathawh a phurawm loh a, in-a awm chawrh chawrh lah a ninawm riau mai bawk si. Thawmhnaw suk a ro thei na hek lo, chawmpangkar zawng zawng a hnawm churh a, thawmhnaw bal suk loh hlek lah a lo hmuar hman zel bawk nen!!! Chhûm a lo zing a, khaw hawi a tawi tuk mai, piah lawka tlangte pawh a fiah tawh lo. Hei vang hi a ni ngei ang Lalsangzuali Sailo chuan heti hian a lo phuah chhuah ni...

Zamualpui saw ka thlir reng laiin
Vanrang chhûmin a rawn tuam dul dul
Thang van zau leh sawmfang a lang lo
Puan ang hlih ka nuam e vanrang chhum zawng...

Chutianga ai ruah cheng kar khat ngawt mai han tawn hnu-ah tlai lama ni tlak hma deuhin ni a lo lang suar suar a, ruah chu a phingphisiau chauhin a sur a, nakin lawkah a reh fel ang tih hriat theih turin ni chu a rawn lang sur a, ni zung chuan thingkungte chu a chhuna, ni zung chu a lang kawkalh ta sung a, a mawi danglam em em mai. Ralkhata tlang lo langah chuan mawi tak maiin Chhimbâl a lo zam ta raih mai bawk a, chutah meuh chuan khua a tha tawh dawn a ni tih kan hria-in kan lawm em em thin a nih kha.

Ruah chuan khawlai bal chu a tlengfai a, chhum kara ni a rawn lang ta phung mai chu khawvel hi a fiah ta kuk mai hian a hriat a, thli thaw te chu a thianghlim a, boruak a tharlam ta vuk mai.

Khuangruahsur leh vanrang chhûm zawngte
A chhem kiang ta chhemdam thli lengin
Thang van zau leh khawtlang zawngte pawh
Fiara tui thiang ianga fimin ka hmu...

Nova hun laia ni 40 leh zan 40 ngawt mai ruah han sur tluk tluk mai kha chu a hrehawm ngawt ang, ruah sur satliah ni mai lo-in hremna ruah a ni leh nghal vei nen. Nimahsela, ruah a ban a, leilung a han lan hnu-ah chuan Pathianin lei tichhe turin tui ka tilet tawh lo ang tiin thu a tiam a, chu a thutiam tih nghehna atan chuan a zamtir ta a ni. He thutiam avang hi a ni ngei ang, fur khawchen laia Chhimbâl a lan chuan khua a tha tawh dawn e kan tih thin.

Genesis 9:13 Chhûmah ka chhimbâl ka zâmtîr a, chu chu kei leh lei kâra thuthlung chhinchhiahna tûr a ni ang, 9:14 Tin, heti hi a ni ang a, lei chunga chhûm ka zâmtîrin chhimbâl chu chhûmah chuan a lang ang a, 9:15 kei leh nangni leh tisa zawng zawng zînga mi thil nung tinrêngte kâra ka thuthlung awm hi ka hre reng ang; tichuan tui chu tisa zawng zawng tiboral tûrin a lo lêt leh tawh lo vang.(Chhimbâl :: 2007. Kan In, Chaltlang atanga ka lak...)

Vawi khatna...

Thil reng reng hi a vawikhatna awm lo chuan tih hlawtlin theih a ni lo a, chu vawikhatna chu a chang chuan a nuam emaw hlimawm viau thei a, thenkhat erawh hrehawm tak, han tih zui a nuam chho leh hlimawm chho a awm a. Tin, thil thenkhat chu a vawikhatna-a hlawhtling lo emaw tha vak lo, han tih nawn hnu-a hlawhtling ta leh tha chho ta te a awm bawk a. Hei vang hi a ni ngei ang, sap ho pawhin - "Thil hlawhtling nghal mah suh se, Bei la, bei nawn rawh.."an lo tih na chhan.

U Nula pahnih ka neih avangin kohhran thalai ah leh YMA-ah hian ka in hmang har khawp mai a, u-te ka ring chawt mai thin a, mitthi an awm pawhin thing ka khawn chuan ka hna zo-ah ka inngai hmiah a, In lama kal enah hian ka en lo thin. Vawi khat chu mitthi ina kal turin thianten min rawn sawm ve, dik tak chuan min sawm ve fo a, ka kal lo leh thin a, hemi tum hi chuan ka Ute pawhin kal ve tawh rawh an ti a, ka puan bih tur puan dum pawh min rawn pe, puan ka la bih ngai si lo, puan bih khera kal ngai hian min ti chak lo tel bawk a, kal tum lem lo-in ka thu reng a, kal a hun ta, ka che chang si lo chu kan thianpa pakhat chuan, “Tun bak chu ka sawm tawh lo ang che, I zah loh chuan lo kal suh,” min ti a, ka zak deuh a niang peihlo zetin ka zi chhuak ve ta hram a, puan lah chu ka bih nghet thei na hek lo, ka pen apiang hian a dul zel mai a, ka kawngah chuan ka hum khawm reng mai a, min ti chhangchhe khawp mai.

Mitthi in kan thleng a, mi an lo tam tawh, kan lut ve chu khuangpu hnung langsar tak mai-ah chuan thutna a lo awl, kan han inzep ve, keimah ber kha langsar ta viau hian ka inhre tlat mai a, mi lo thute chu a mal te te in han intawk ila ka zah bik dawn loh nen a huho-a an han thut tak hmurah chuan an zahawm ta em em vek mai a, khatih hun lai khan tuna ka zahtheihlohna zatve tal hi lo nei tawh ila zia deuh tur hi a ni na ale, a ni chai si lo.

Thutna chu kan tawlh kan tawlh a, a tawpah ruang bul hnaite-ah chuan kan thu ta lurh mai, keima biang ngei pawh chu ka hmu phe hlurh hlurh mai. Kan han zai a, zai rin tur nge zai zawih tur pawh ka hrethiam lo, mi mitthi in kal tirten,"Ka zak lutuk a, zai pawh ka zai ngam lo,”an tihte chu ka hre ve ang lawi si a, zah thupna tha ber chu zai deuh vak kha ni maiin ka hria a, hla lah chu ka thiam nasa mai si, zak lo awm takin ka zai ta peng peng a, duh aiin ka zai ring ta mah mahin ka hre nghe nghe. Ka kalpuite chuan I zai ring lutuk min ti a, ka zai loh chuan ngawi reng suh, zai rawh min ti bawk si, an va han sual tak em ve aw… Min bawl tel deuh bawk a ni.

Thingpui sem pawh chu in ngei ngei tur an ti leh pek a, chak lo chung chungin ka han in ve a, a hang a lo ni zui… eng emaw ti ti chuan kan tlingtla ta hram a, ka thil vawikhat tihna-a ka zah ber a ni hial mai thei a ni.

A hnu-ah chuan ka ngaihtuah a, ka u Zaui hnenah, “Mithi in han kal ringawt mai chu aw, a felthlak mang e..” ka ti ta ringawt a, ani lah chuan, “A felthlak tih nachang I hriat chuan I puitling ve tawh tihna a nih chu” min tihsan et a.

Furpui khawcheng...

Mizote’n sik leh sa hunpui kan then danah hian Nipui, Thlasik, Fur leh Thal kan ti a, heng zingah hian tu pawh mai hian Fur hi kan ankhum hnem ber mai awm asin.

Khawlaiah naupang an infiamin an ri chel chul a, Ui leh Ar-te pawh an tla sap sap mai, thawklehkhatah Van chu a rawn dum ta khuih a, chhum dum a rawn inzial tup tup a, Kawl a phe-in tek a tla a, khawpui a ri dur dur mai bawk, ruahthimpui a sur ngei dawn a nih hi tiin Nu chuan a fate khawlai leng chu haw hmanhmawh turin a au chul a, khawlaiah chuan thliin vaivut a len chum chum a, ruah a la sur tel loh avangin vaivut zingah chuan hnahthel leh bawlhhlawh dang a leng chum chum mai bawk.

Ran neiin an ran an ngaihven a, Arpui no hruai lawi tha duh lo neih phei chuan thin a rim tuk mai thin. Vawkte pawh an awm hmunah Ruahthimpui a lo thawk dawn ti niawm takin an nguk hrut hrut a. Ral khatah chuan Nu-in a fate a au lawng lawng a, Kelte pawh an be el el a, Bawng a lo bu ul ul bawk. Ruah sur chhungin inchhung a lum nuam lo palh ang tih hlau-in Nu chuan rapchungah chuan thing a ha mawlh mawlh a.

Ruah mal lian pui pui chu a rawn tla tan ta phuar phuar mai, hmanhmawh takin in tin chuan an kawngka an kalh nghet sauh sauh a, mahni in theuhah an tawmim ta diak a. Khawlai chu ruah chuan a ti huh tan ta a, kar lovah namen lo-in a rawn haw ta.

Zaleng naunawn run in chhungah
Taptual mawiin tuahmei an kil
Runlum nuthai hraileng awiin
Zate’n an bel kaina run nuam

He hun hi tu tan nge hrehawm ber thin ang le..

Khawlaiah chuan tuihawk a luang ta dum dum a, kal hleihtheih pawh a ni ta lo. Hetih lai hian thenkhat chuan natna tuarin khum an bel a, thawhah vei tan phei chuan natna a ti zualkai duh viau ang -

Awmlai vei laikhum bel tan zawng,
A sei a har tlaini len chu
Lamtluang zau-ah hawktui luang del
Laitual len zawng a har mang e

Hetih hun lai hian hmeichhia chu a awm mai mai ngai chuang lo a, inchhung sekrek khawih tur a la zawng hram thin a nih chu-

Lanu sekrek khawih bang ngai lo
Tahpuan khawn lai a rel ta e

Kei chu hetiang Furpui khawchen lai hian ka lung zu leng tlat thin a!!!!