Tuesday, March 17, 2009

Nghilh loh Zuapa

17 March 1993, tlailam dar 5 vel a ni a, chaw kan ei tawh na-a khua a la thim lo deuh. Matric exam lai kan nih avangin ka U nen chuan khumah bawhzal mai mai pahin lehkha kan chhiar a, ni hnih kan exam tawh a, Mizo leh English, a tuk chu Physics kan exam ni tur a ni.

Chutia lehkha kan zir mawlh mawlh lai chuan Officer pathum hi an rawn lut hlawl mai a, ni danga rawn chuangkai ngai lemlo an nih avangin kan lo chiauau vat a, eng eng emaw an sawi luam hnu chuan an rawn kal chhan tak chu an sawi ta a. “I pa a bial fang haw lam Scooter-in an accident a, a na hle mai a..” an ti a, Damdawiinah an hruai ang a, biak theih lohin a awm ni turah ka dah nghal mai a. nimahsela an sawi tlang ta law law a, “An tlukna hmunah a thi nghal a ni” tih an sawi chu ka mang hriat riau ruai chauh a ni tawh.

Ka pa kha khatih lai khan Divisional Officer-in Midland Division-ah a awm a, bial fangin Sesawng leh CTI lamah an kal a, a haw lam chu Thingsulthliah-ah te chawl phei zelin Chhingchhip daiah an accident ta a lo ni. Zah pawh dawn lo-in kan tap nghal rawih rawih a, chutia thawklehkhata tap thawm awm ta chu thenawm khawveng an lo lut nghal vat a, kar lo-ah mipui chu an rawn awm ta sup sup mai a, thiante ho pawh an lokal a, keini unau chu tumah chiauau thei dinhmunah pawh ding loin kan tap reng ringawt a. Tichuan, a zan azana Aizawl pan tur chuan kan inbuatsaih a..

Tu te emaw hian Motor an lo buatsaih a, Ka Nutei ho-in Major N Thanga nen kan unau chuan zan Dar 9 velah Aizawl lam panin kan chho ta a ni.

Ka Pa ruang pawh chu an awmna Serchhip, Chhiahtlangah an phur phei a, chuta tang chuan YMA ho chuan "Khawiah nge a ruang hi dah I duh, I duhna hmun hmunah kan dahsak ang che" tiin ka nu chu an hrilh a. Ka Nu tan pawh thutlukna siam a har ngawt mai. Justify Full
Aizawl Chaltlangah Kan pu-te an awm a, Chaltlanga a lu nghah mai ka duh e a ti a, tichuan a zana zan bawk chuan an rawn phur thla ta a. Keini Kolasib atangin kan chho a, anni Chhiahtlang atangin an rawn chhuk bawk a ni.

Chaltlang chu zanlai-ah kan thleng a, Ka pu-te inah chuan YMA an lo thu khat hmur mai a, ruang nghak mai an ni na-a an lo zai thup thup mai a, tu emawni hian An fate Kolasib atangin an lo thleng tih hi a sawi lawng lawng a, tichuan Ka Pa chu a lo la thleng ve lo bawk a, inhnuai lamah chawl hahdam turin min hruai thla a, Mu chawl ula, an lo thlenah kan kaitho dawn che u nia an ti a. Kan mu ta a, mahse ka muhil lo.

Inchungah chuan YMA chu an zai thup thup a, Sual thimah hian kan vakvai rei tawh lo ang tih leh Hla taka khaw dur leh ruahpui sur tih chu an hla sak ka la hriat reng ani, an zai thiam em em mai. Mu meng kar chung chuan ka ngaithla reng a, ka nu-te lah chu kalkawnga khaw tin deuhthaw chu an bialte an ni a, an lo hmuah hlawm avangin an lo thleng har em em mai. Zing lam dar 4 velah chuan an rawn thleng ta a, Ka pa ruang dai tawh chu kuang atang chuan an phawrh a, ka lung hi a awi mawlh lo. kan tap chel chul a, sawi tur a vang kher mai, ka nu ngei pawh chuan “Mate.,Ka hrilh ngam lo che u a, an lo hrilh tho che u a ni maw?” te a ti mai mai.

Dar 6am velah chuan Kolasib lamah exam turin min hruai thla leh ta a, exam chhunzawm chu kan duh lo a, kei phei chu ka kal dawn lo ka ti a, ka tang nasain ka tap nasa hle. Nimahsela, Pa pakhat (tun thlengin tu nge tih ka hre lo) hian, “Tunah exam lo ringawt ula in tan awmzia a awm lo e, hetah awm pawh ni ula i pa hi in kokir thei dawn chuang lo a, zu exam phawt mai rawh u, tlaiah in lo chho leh dawn nia” a ti a. Duhthlan tur dang awm chuang hek lo le, kan kal ta poh a.

Kolasib kan thlen leh chuan a tlai tawh hle, chaw pawh ei lo-in kan insiam sawk sawk a, exam tur chuan kan chhuak leh nghal a, darkar chanve zetin kan tlai na-a exam buaipuitute chuan min hrethiam takin luh min phalsak a, ka motor rui nen, tap nasa lu na nen, mu tha lo nen, ka luak chhuak chuan chhuah ka dil a, ka chhuak chu Brother Jose (Khatih laia St Johns H/S Headmaster) chuan min zui chhuakin a office-ah min hruai a, damdawi a laktir a, chu bakah ka paper leh ka thil zawng zawng chu a han lakthlaktir a, exam hall-ah pawh lut tawh loin a office-ah chuan min chhunzawm tir a, a fel ka va ti tak em ve aw.

Ka zo ka chhuah chuan thiante chuan an lo zo vek tawh a, pawnah chuan an lo ding vek a, ka zak ngawt mai, zah hleih theih ni bawk si lo. Sawi tur hre lo hian an lo ding ngawi nghiai hlawm a, kei pawn sawi tur ka hre lo, ka kal phei a, an bul ka thleng a, ka kal leh ta ringawt a, anni pawh chuan min zui ta vek a, tichuan kan kal ta zel a, Venglai peng kan thlen chuan min hruaitu motor nen kan intawk ta a, thiante nen chuan kan inthen ta a ni. Min lainat taka min zuitute kha vawiin thleng hian mitthla-ah an cham reng thin.

Diakkawnah Major Thanhranga te in-a chaw kan ei zawh chuan Aizawl lam kan pan leh ta a, tlai lam dar 3 velah Durtlang road, Bawngkawn kan thleng a, chiang em emin Chaltlang thlanmual chu a lang thei a, ka Pa chu an lo vui mek a, kan ding a, Bawngkawn atang chuan ka pa an vui lai chu kan lo thlir liam ta ringawt a.

Ka Pa kha mi hlim thei, kawm nuam, rualpawl thiam tak mai a ni thin, a zaidam a, awka vin a hmang khat hle. A thawhpui leh thiante chanchin a tha lo zawngin a sawi ngai lo. Keini ho hi ka nu ho hian rawl ring tak vek kan ni a, kan hmeichhe rual deuh bawk nen, han inbakkaih hluk hluk chang kan nei thin, chung hunah pawh chuan, “Vin vak vak te, ring tak taka tawng thinte hi a mawi lo ania, sim rawh u” tiin a sawi fo. Min dampui reng tura ka duh vei nen khan aw....

Pathian thu sawi a thiam hle, ka ngaithla kham thin lo, Pathian hmangaihna a hre chiangin Amahah a innghat hneh hle niin ka hria. Vawi khat chu naupangte ka nih laiin mi hla sak pakhat ka hre sual a, ka sa ve a, “Chhandam ka ni tiin uang mai suh..” tih hian ka sa lauh lauh a (Muang mai suh… tih tur a ni a..) Ka pa chuan rang lutukin, “Chutiang hla duk dak lo tak a nih chu, Chhandam kan nihte chu uanpui tur kan ni zawk alawm, sak fo chi pawh a nih loh chu…” a ti a, a hla thu chu a hnu-ah a dik ka hre leh chauh.

“Pathian hmangaihtu amaha ruat anga a kohvate tan chuan, an thatna turin engkimin a thawhsak hlawm thin tih kan hria” (Rom 8:28) tih thu hi lusun chhungte leh manganna, vanduaina tawkte kan hnemna thu a ni fo thin, nimahsela a tuartu dinhmuna han din chuan he thu hian min thlamuan zo lo fo.

He vanduaina kan tawh lai ngei pawha ka rilru-a awm chu he thu hi a ni, Mahse kan thatna tur a nih ngaihna ka hre lo.

Tihian ka ngaihtuah ta a, Engkim kan tawh apiang atang hian Pathian chuan kan tana tha turin rem a ruat zawk thin tih hi. Ka Pa thih kha kan thatna tura a remruat a ni ngawt lo a, nimahsela kha thihna kawrruam, lungngaihna kan tawh mek lai khan kan tana tha tur kawng min lo ruatsak zawk a lo ni.

Ka lungngaih mittui tla mah se
Ka tan a tuar na zawk
Ka pumin ka inpe ange
Chu chauh chu ka theih tawk

(vawiin hi ka pa Major Thangseia thih champha a ni a, awmna hmun a hla bawk nen, apualin tun tum chu ka han ziak a ni...)



11 comments:

  1. A hunlai a chengve ang maiin min siam i thuziak hian. Very touching!

    Pa atang renga hetianga LALPA tana thawktu in lo nih vang ani hi. Tuna, a ram tana i thawk pawh hi a awm lo love.

    Ani ama hnenah ngei chuan,
    Lungngaihna leh Thihnate;
    A thih hlen tawhna RAMMAWI-ah chuan,
    I pa nen chuan,
    In la in tawk leh ngei Ang!

    ReplyDelete
  2. Ekhai, i va ziak chipchiarin min va khawih ve. Exam leh tura in chhuak leh thei pawh chu in fakawm hle mai.I Blog nen hian he i thu ziah hi a inhmeh khawpin ka hria.

    ReplyDelete
  3. A pawi thin ngawt mai in thihsan hi. Keipawh kum 1985 khan ka pan he lei hi min lo chhuahsan ve tawh a. Atan he hla hi ka puitlin hnua ka ziak sak a:


    Nghilh Ni Awmlo Zuapa

    Chung Khuanu zarah mim ang lo piangin
    Vangkhawpui i mawi ngei e
    I ruangam leh sakhmel ten
    A ngur hmel an iang chuang e.

    Chutin, sial ang tuaiin runlum zuapa i lo chang,
    I hrailengte hlimtea laitual kan lenlaiin,
    Rihsang mual min kai san ta si,
    Kan tuar thiamlo Zuapa nunnem
    Mahse, Lam ang let leh hian i mawi si lo.

    Aw, I hrailengten hlim zai kan rel thei ne maw
    Zuapa, famchang atan zawng
    Kan phal thei mawlhlo che
    I rauthla tal rawn tir la

    Vartian lenkawl a lo en changin nang tawnni awm si lo
    Tawn mang mai maw kan chantawk
    Tah khua a sei thlawn e i tello chuan
    Aw, Zuapa nun nem

    Lenrualten min zawt khawnge i zuapa tiin
    Chhawn har kan ti, i tuanna mual
    Tap chungin kan au che
    Aw, khawiah tuan che maw

    Tur nipui lo her chhuakin thal romei lo zam chiai e
    Chhingmit thlaah i cham vawng vawng
    Lo kir leh hram rawh zuapa,
    I tello chuan ar ang kan vai e.

    An sawi pialral nuam'an muangten chawl ta la
    I runlum nuthai leh hrailengte'n
    I Rolum biahthudi vawngin
    Hringnun damlai chhiar ve na nge.

    ReplyDelete
  4. Nangmah ka ngaihtuah apianga ka hriatchhuah ve ziah chu khami lai, Brother Jose nena in inzui chhuak lai, i hmel ngui nghiai kha a ni reng mai..

    I pa kawng zawh i chhunzawm zel avangin fak i phu hle a ni..

    Ka nghilh dup mai.. sawi vak tur pawh ka hre lo. Mahse, mi nu leh pate tluk lo mahse, tun thlenga nu leh pain min la dampui avanga lawm tur ka nihzia ka hriatchhuah phah nasa e.. i ziak tha e.

    ReplyDelete
  5. E.. i pa thih cham a lo ni maw nimin kha. Khawhar takin awm mah la puitling takin midang tana malsawmna thu tha i rawn chhawp chhuak a, Lalpan a awmpui che a ni tih a chiang e.

    Kan training laia kan senior Training Officer, senior officer hoten "session zaithiam ber" min tih ve phah thin kha Pu Seia ngei kha a ni. Keini ang (pianthar hma a mi zinga a ri a zai ngai hauh lo)leh Major Bula te ang duang solfa leh Iskut chu awm lo mahse pawi ti miah lo chhertu kha. Tuning fork hmanga hla key dik kan cadet hmeichhiate aw ri nalh tawka tlin tura zai hruai thintu kha. A kutziak a mawi hle bawk. Pa inngaitlawm, taima leh viak tha a ni.Theihna zawng zawng Lalpa tana hlan thintu a ni bawk. Hmangaihna leh lainatna a ngah zia pawh sawi hmaih chi a ni lo vang.Pa hlim thei ngainatawm tak, titi thiam a ni bawk. heng hi a hrualna hnuaia kan awm chhunga ka lo hmuh ve dan a ni. Sawi lovin ka awm phal lova, a fanuin i rawn ziak ta rau rau ka han tuihnih a nih hi.

    ReplyDelete
  6. A ril ngaih ngaih khawp mai. I thu ziah chuan minvel tep alawm le... A hun laia cheng ve ang maiin suangtuahna mitthla hmu chungin ka chhiar.

    Hmeichhe zingah chuan thu ziak thiam tak i ni. Kal zel rawh.

    Nu leh Pa te hi chu an lo hlu a ni. Keipawh ka Pa in 1997 December thla khan mn boral san tawh a, tun thleng pawh hian ka la ngai thin. College Admission Fee ka neih loh tum phei chuan ka tap tawp. 'Ka Pa kha chu la dam se aw...' ka ti vawng vawng. I pa hniak hnung zui thei a i awm hi ka fak che. Chatuan rammawi ah hlim taka in in tawh leh ngei ka duh sak bawk a che.

    ReplyDelete
  7. I pa kha chu kan training lai atang tawha kan pa ngainat, thenrual kawm thiam, pa hlim thei tak nia kan hriat kha a ni a. Kan training chhuah hnuah pawh Division khatah thawkhovin thawhpui nuam tak a ni thin.

    A boral lai khan Baktawngah kan awm a, kan DC a nih lai a ni a. Exam avanga Kolasiba ka awm lai a ni a, ka thlah liam ve thei ta lo a ni. Ka ui tak zet mai.

    ReplyDelete
  8. Rilru a khawih hle mai.
    Hmangaihte then meuh zawng a na a ni e. Khua rei chuan enge maw chen chu hnem ve bawk mah se, a hun a lo thlen hi chuan lairilah a thar leh thin a nih hi. Lusunna hi zawng a na a ni. Ka pa, ka u, ka fanu te ka sun tawh a, an ruang kil pha lovin ka awm vek a, a nak a ni...

    Thihna a lo thlen pawhin Van kanan tharah intawh leh hun beiseina hian nasakin min chhawk thei hi a lawmawm thin a ni.

    ReplyDelete
  9. Sekibuhchhuak-
    Ni e, Ringtu nin vanneihna chu kan intawk leh ang tih beiseina kan nei hi a ni.

    chhangte_ll -
    nia, ka ziak chipchiar khawp mai, mahse ka la sawi zo teuh lo.... i sawi ang hian innermost tak meuh a ni e

    Puia -
    I pa i lo sun ve tawh reng a ni maw...

    I vannei hle mai, nang chu hla-te i phuah mai thei a, kei pawh thiam ve ila chu ka phuah ve ngeiin ka ring thin.

    Zaia -
    Ka chhuak lai chu min lo hmu reng a ni maw.. i hriat pawh ka lo ring tawh hleinem...

    Ka Pa kha boral lo se, a hnung hi ka zui ka ring lo, ka nun hi kawng tam takin ka pa boral hian a sawi danglam a nih hi.

    Ni e, Nu leh Pa-te hi an hlu teh a nia, i pa chu duat viau rawh..

    Zl -
    I ti lawmawm e, ni e, mahni-a han awm chuan rilru hi sawr bing a lo awl bik riau a lo ni.

    Tling lo teh mahse a rawngbawlna nangnin in ngaihlu thiam a, lawmawm ka ti thin. Ka pa kha dam rei lo teh mah se a chanchin hi Sawi tur ka ngah khawp a, ka la ziak dawn maw ni te ka ti...

    A tuning fork kha kan khawng nasa ve thei teh asin, Serchhip kan awm hnu khan Pitch-pipe a lei ve ta a, chu pawh kan ham sak nasa thei hle.

    Geminiboyz -
    Ka lawm e. Khawvelah hian ka mal lo ani tih hi ka hrechiang e, kei chauh hi Pa sun ka lo ni lo a, mi tam tak Nu leh pa pawh nei lo, fahrah bakberh tak pawh an awm laiin kei chu ka Nu in min la dampui hlauh bawk.

    Fela -
    Ni e, ka pa kha chu a ngaihawm alawm, ka ngai bang dawn lo a ni e.

    Khatih lai khan i lo exam ve daih a lo ni maw, Aizawlah khan eng emaw ni tih a awm a, Officer an awm tam lai a ni a, Vuitu Officer an thahnem khawp asin.

    Puibawiha -
    A nih tak chu,i lo tuar nasa tawh hle tak mai.

    Mahse i sawi ang hian Kan beisei Van kanaanah kan intawk leh ang chu

    ReplyDelete
  10. I exam chhunzawm thei chu i fakawm hle mai a. Chuan Bro Jose a kha st.pauls ah ka hrawn hrep tawh. Smiling face a nei lova, en mai chuan a nelawm loh angreng. Mahse a rilru a tha khawp asin hriatchian chuan, mi hriatthiamna a ngah...

    Tawngtainaah ka lo hre reng dawn che nia...

    ReplyDelete
  11. lulian -
    tun hnu-a han ngaihtuah leh hi chuan exam hram kha a lo fuh zawk a nih hi ka ti ta,a hun lai khan a huphurhawm viau na-a, thank you

    Bro Jose chu nelawm loh mahse a hmeltha tho lawm... :)

    ReplyDelete

Followers